8η Μάρτη: Ημέρα της γυναίκας

Η αναγκαιότητα του γυναικείου κινήματος σήμερα

Ο ξεσηκωμός των εργατριών στην υφαντουργία της Νέας Υόρκης στις 8 Μάρτη 1857, που βγήκαν δυναμικά στους δρόμους να διεκδικήσουν μείωση των ωρών εργασίας, καλύτερο μεροκάματο και ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς και ζωής, στάθηκε ορόσημο για τους αγώνες των γυναικών όλου του κόσμου. Το 1910 στο Παγκόσμιο Συνέδριο Σοσιαλιστριών στην Κοπεγχάγη, με πρόταση της επαναστάτριας Κλάρας Τσέτκιν καθιερώθηκε η 8 Μάρτη ως «διεθνής ημέρα των εργαζόμενων γυναικών». Από τότε μέχρι σήμερα πολλά έχουν μεσολαβήσει. Το γυναικείο κίνημα πέρασε από χίλια κύματα, όπως τα εργατικά και λαϊκά κινήματα. Στις μέρες μας ιχνεύονται τα βήματά του.

Στο διάστημα των 150 χρόνων έχουν αλλάξει πολλά σε χώρες στις οποίες αναπτύχθηκαν, με διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα γυναικεία κινήματα. Τόσο σ’ αυτές όσο και σε άλλες όπου ο σκοταδισμός βασιλεύει, ένα πράγμα παραμένει αναλλοίωτο. Οι γυναίκες παραμένουν πάντοτε καταπιεσμένες. «Το μισό τ’ ουρανού», όπως χαρακτήριζε ο πρόεδρος Μάο Τσε Τουνγκ τις γυναίκες, συνεχίζει να βρίσκεται κρυμμένο πίσω από πυκνά σύννεφα.

Σήμερα, στα περισσότερα κράτη του κόσμου σε θεσμικό επίπεδο έχουν κατοχυρωθεί τα δικαιώματα των γυναικών στην εργασία, την ψήφο, τις σπουδές, το διαζύγιο, την έκτρωση. Σε κάποια άλλα, η γυναίκα συνεχίζει να βρίσκεται κάτω από καθεστώς δουλείας. Ομως, εξακολουθούν να παραμένουν προς διεκδίκηση τα πάντα. Η διττή φύση της ανισοτιμίας της γυναίκας παραμένει: από τη μια η ταξική και από την άλλη η φυλετική. Η ενασχόληση του φεμινιστικού κινήματος τις προηγούμενες δεκαετίες μόνο με τη φυλετική πλευρά του ζητήματος οδήγησε σε λαθεμένες και αναποτελεσματικές τακτικές. Δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος να σταθούμε μόνο στην ταξική πλευρά, που ασφαλώς είναι η βασική, και να αγνοήσουμε την άλλη που έχει να κάνει με το εποικοδόμημα, με αντιλήψεις που για χιλιάδες χρόνια είναι ριζωμένες σε πολιτισμούς και θρησκείες και που στηρίζουν τη φιλοσοφία τους σε πατριαρχικές δομές της κοινωνίας. Και οι δύο μονομερείς τοποθετήσεις αμφισβητούν την αναγκαιότητα ύπαρξης του γυναικείου κινήματος.

Η είσοδος της γυναίκας στην εργασία αποτελεί ασφαλώς το πρώτο βήμα για τη χειραφέτησή της. Καμία συζήτηση για γυναικεία απελευθέρωση δεν μπορεί να γίνει χωρίς οικονομική ανεξαρτησία από τον άνδρα. Η εργασία στον καπιταλισμό, όπως δεν απελευθέρωσε τον άνδρα, βρίσκει τρόπους να δημιουργήσει νέες ανισότητες στη γυναίκα. Αλλωστε, το κεφάλαιο χρησιμοποιεί πάντα τη γυναικεία εργασία ελαστικά, ανάλογα με τις ανάγκες του. Ρίχνει πρώτες τις γυναίκες στην ανεργία, τη μερική απασχόληση, τη μερική αμοιβή, εφαρμόζει πρώτα σ’ αυτές κάθε αντεργατικό μέτρο.

Η οικονομική κρίση που έχει ξεσπάσει καταμετρά ως πρώτα θύματα τις γυναίκες εργαζόμενες. Η παραπέρα όξυνση της κατάστασης θα οξύνει με τη σειρά της τα προβλήματα των γυναικών σε όλα τα επίπεδα. Πολλές γυναίκες προκειμένου να εργαστούν αναγκάζονται να δηλώνουν πως δεν θα κάνουν παιδιά. Ταυτόχρονα, παρακολουθούμε τη συστηματική και χυδαία χρησιμοποίηση των γυναικών ως εμπόρευμα ή ως μηχανές αναπαραγωγής που πρέπει να διοχετεύσουν την ενέργειά τους στο νοικοκυριό του σπιτιού.

Η καταστρατήγηση των ασφαλιστικών κατακτήσεων των γυναικών βαφτίζεται ως ισότητα των δύο φύλων. Η άρση της προστασίας της μητρότητας ως προστασία της πατρότητας. Μέσα σε όλα αυτά, η απουσία του γυναικείου κινήματος είναι κραυγαλέα. Φαίνεται πως ως υποκείμενο δεν υπάρχει. Οσο απουσιάζει τόσο φαντάζει αναγκαίο.

Κάθε γυναίκα εργαζόμενη καλείται σήμερα να αντισταθεί και να δώσει τη μάχη ενάντια στην κατάργηση των δικαιωμάτων της, την ανεργία, τη μερική δουλειά και τη μερική ζωή. Καλείται να υπερασπιστεί την ίδια της την ύπαρξη ενάντια στον αναχρονισμό που επιβάλλει το σύστημα σε όλα τα επίπεδα. Μόνο που ταυτόχρονα πρέπει να σπάσει τη γυάλα, να περάσει το κατώφλι του σπιτιού, να αφήσει τα παιδιά στο σύζυγο, να κατέβει στη διαδήλωση, να συμμετέχει στις συλλογικές διαδικασίες και τις συνελεύσεις, να αργήσει να επιστρέψει στο σπίτι. Να δώσει, δηλαδή, μαζί με τις μεγάλες μάχες πολλές και δύσκολες μικρότερες, καθημερινές και άχαρες. Να συμμετέχει, με άλλα λόγια, στη δύσκολη υπόθεση της γυναικείας απελευθέρωσης και του γυναικείου κινήματος, της ανασυγκρότησης του εργατικού κινήματος, της Αριστεράς και της κομμουνιστικής προοπτικής. Να παλέψει ενάντια στη βαρβαρότητα του συστήματος.

 Από Προλεταριακή Σημαία, 615, Σάββατο 7 Μάρτη 09