ΕΥΡΩΠΗ–ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ: Χιλιάδες φοιτητές στους δρόμους!

Εχουν περάσει τρία χρόνια από τον αγώνα των γάλλων φοιτητών ενάντα στο Σύμφωνο Πρώτης Πρόσληψης - γνωστό ως CPE. Η αναφορά μας στον συγκεκριμένο αγώνα γίνεται γιατί –με τη νικηφόρα του έκβαση- σηματοδότησε την απαρχή ενός νέου κύματος αγώνων – κυρίως στο πλαίσιο της σπουδάζουσας νεολαίας. Κύμα που όχι μόνο δεν λέει να κοπάσει, αλλά εντείνεται και εξαπλώνεται σε χώρες όπου οι φράσεις φοιτητικό κίνημα, αγώνες, κινητοποιήσεις υπήρχαν αμυδρά στις μνήμες των σημερινών πενηντάρηδων.

Στις ΗΠΑ, όπου το φοιτητικό κίνημα δεν είχε δώσει σημεία ζωής μετά τη δεκαετία του 1970, παλεύει ενάντια στις αυξήσεις των διδάκτρων, θέτοντας και ζήτημα πλήρους απόσυρσής των, δηλαδή πάλη για δωρεάν παιδεία. Το ίδιο και στην Αυστρία, που δεν φημίζεται για την κινηματική της παράδοση και όπου από τις 23 Οκτωβρίου οι φοιτητές έχουν καταλάβει τα πανεπιστήμια. Πόσω δε μάλλον η Ελβετία! Επίσης έχουμε τη συγκρότηση φοιτητικού κινήματος στις χώρες του πάλαι ποτέ “υπαρκτού”, όπως η Ουγγαρία και η Κροατία.

Οι γάλλοι φοιτητές και μαθητές –συνεπικουρούμενοι από μεγάλη μερίδα του διδακτικού προσωπικού- ξαναβγαίνουν στους δρόμους ενάντια στην Μπολόνια, τους τρεις κύκλους σπουδών (προπτυχιακό, μεταπτυχιακό, διδακτορικό) και τις πιστωτικές μονάδες, δηλώνοντας μάλιστα την αλληλεγγύη τους στους αγωνιζόμενους νεολαίους της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Ελβετίας, της Ιταλίας και της Ουγγαρίας.

Συνθήκη της Μπολόνια

Κοινή συνισταμένη όλων –εντός Ευρώπης– είναι η πάλη είτε για ανατροπή όπου ήδη εφαρμόζεται ή για να μην περάσει όπου ακόμη δεν έχει εφαρμοστεί η Μπολόνια -η οποία υπογράφηκε το 1999 και διά χειρός Γεράσιμου Αρσένη– από 29 υπουργούς Παιδείας τότε και με δέσμευση 46 χωρών σήμερα για εφαρμογή της. Αν και αναφερθήκαμε αρκετές φορές στο παρελθόν, ας δούμε εν τάχει τι προβλέπει:

i) Τρεις κύκλους σπουδών, προπτυχιακό-μεταπτυχιακό-διδακτορικό ή αγγλιστί bachelor-master-doctorate, κατάτμηση των πτυχίων εν ολίγοις και των δικαιωμάτων που αυτά εμπεριέχουν σήμερα.

ii) Αξιολόγηση. Αποτελεί το δούρειο ίππο της εκάστοτε κυβέρνησης για να περάσει όλη η αντιφοιτητική πολιτική, κάμπτοντας τις αντιστάσεις. Η αξιολόγηση είναι συνδεδεμένη με τη χρηματοδότηση του κάθε ιδρύματος και η μη πιστή εφαρμογή των επιταγών της εκάστοτε κυβέρνησης και του κάθε ιμπεριαλιστικού οργανισμού θα καταδικάζει το ίδρυμα σε ελλιπή (ή και καθόλου) χρηματοδότηση, οδηγώντας το σε ένταση των ιδιωτικο-οικονομικών κριτηρίων (δίδακτρα), μετακυλίοντας εκδικητικά το κόστος λειτουργίας του ιδρύματος στις πλάτες των φοιτητών ή στην κάμψη των αντιστάσεων προκειμένου να αποφευχθούν τα προηγούμενα.

iii) «Δίκαια» αναγνώριση ξένων πτυχίων. Πίσω από τα όμορφα λόγια περί δικαιοσύνης δεν κρύβεται τίποτα άλλο παρά το χτύπημα του δημόσιου χαρακτήρα του πανεπιστημίου με την εξίσωση των πανεπιστημίων με κάθε λογής παραρτήματα πανεπιστημίων κατά βάση ιμπεριαλιστικών χωρών τα οποία θα εισάγουν π.χ. στην Ελλάδα άλλα ήθη κι έθιμα (δίδακτρα, διαγραφές, απουσία ασύλου και συνδικαλιστικών ελευθεριών).

iv) Πιστωτικές μονάδες (ECTS). Το πτυχίο όπως το ξέραμε καταργείται και στη θέση του μπαίνουν οι πιστωτικές μονάδες τις οποίες συνεχίζεις να συλλέγεις (κυνηγάς) εφ' όρου ζωής (διά βίου μάθηση).

Ας δούμε συνοπτικά την κατάσταση στην κάθε χώρα όπου αυτό το διάστημα είτε έλαβαν χώρα είτε συνεχίζονται μεγάλες φοιτητικές κινητοποιήσεις.

Ευρώπη

Δεν είναι πρωτόγνωρο να έχουμε φοιτητικές κινητοποιήσεις σε χώρες της Ευρώπης. Αυτό που αλλάζει είναι, πέραν της έντασης και της διάρκειας που ολοένα κι αυξάνονται, το γεγονός πως γενικεύεται αυτή η αντίσταση και ξεφεύγει από τις “παραδοσιακές” Γαλλία-Γερμανία.

Ετσι, στην Αυστρία οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται εδώ και τρεις σχεδόν μήνες, αν και με λιγότερη ένταση αυτές τις ημέρες. Παρ' όλα αυτά μιλάμε για μια χώρα όπου επικρατούσε για δεκαετίες φαινομενική νηνεμία. Οι φοιτητές κινητοποιήθηκαν για πρώτη φορά μετά το 2001, οπότε κι έγινε η πρώτη προσπάθεια για εισαγωγή των διδάκτρων, αλλά όχι στο βαθμό που βλέπουμε σήμερα με καταλήψεις, δεκάδες χιλιάδες φοιτητές στους δρόμους, δημιουργία οργάνων πάλης του φοιτητικού κινήματος. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε στο παρελθόν να κάνει κάποιες αλλαγές ως προς τα δίδακτρα, τις υποτροφίες, φτάνοντας μέχρι και στην απαλλαγή από τα δίδακτρα για κάποιες κατηγορίες φοιτητών. Πιο σημαντική ήταν η ρύθμιση για δωρεάν σπουδές για ν+1 χρόνια, όπου ν ο ελάχιστος χρόνος φοίτησης. Αυτήν ακριβώς τη ρύθμιση και την επανεισαγωγή των διδάκτρων ήρθε να κάνει ανάμεσα σε άλλα ο νυν υπουργός Παιδείας της χώρας, πυροδοτώντας ένα μεγαλειώδες κίνημα με κεντρικό σύνθημα «Δωρεάν παιδεία για όλους. Μήνυμα αλληλεγγύης στον αγώνα των αυστριακών φοιτητών έχουν στείλει από τις πρώτες μέρες των κινητοποιήσεων οι Αγωνιστικές Κινήσεις.

Την ίδια περίοδο ξεκίνησαν οι κινητοποιήσεις και στην Ελβετία. Εδώ ο λόγος ήταν ξεκάθαρα η προαναφερθείσα Συνθήκη της Μπολόνια. Παρ' ότι το 2001 ξεκίνησε η τμηματική εφαρμογή της κυρίως σε σχολές οικονομικών και νομικών επιστημών, μόλις φέτος τον Οκτώβρη επιχειρήθηκε η ολική εφαρμογή (πλην Ιατρικής και Κτηνιατρικής). Οι κινητοποιήσεις στρέφονται κύρια ενάντια στη Συνθήκη της Μπολόνια και τα δίδακτρα, αλλά και τη σχολειοποίηση-εντατικοποίηση του πανεπιστημίου (τα προγράμματα διδασκαλίας γίνονται σαν στο σχολείο) ή, όπως εύστοχα δήλωσε ένας φοιτητής, το πανεπιστήμιο γίνεται εργοστάσιο εξετάσεων.

Και στη Γερμανία τα πυρά των φοιτητών συγκεντρώνει η Μπολόνια που εδώ και μερικά χρόνια εφαρμόζεται στη χώρα. Η εισαγωγή των διδάκτρων που είχε ξεσηκώσει τους φοιτητές και στο πρόσφατο παρελθόν αποτελεί μια από τις αιχμές. Δεν είναι τυχαίο πως πάρα πολλά πανό στις πορείες αναφέρονταν στο ζήτημα της δωρεάν παιδείας για όλους. Δεκάδες χιλιάδες στους δρόμους και καταλήψεις. Μια άλλη αιχμή αποτελούν οι τρεις κύκλοι σπουδών (κατά το αγγλοσαξονικό μοντέλο που υιοθετεί η Μπολόνια), μιας και σύμφωνα με καταγγελίες των φοιτητών δεν υπάρχουν θέσεις ούτε για τους μισούς φοιτητές που επιθυμούν να συνεχίσουν στο δεύτερο κύκλο (κατά τα άλλα δήθεν κινδυνολογούν οι αριστεροί, κατά τις καθεστωτικές παρατάξεις του ελληνικού πανεπιστημίου, όταν μιλάνε για τους ταξικούς φραγμούς που θα αποτρέπουν τους φοιτητές από το να προχωρήσουν στο δεύτερο κύκλο). Στις πορείες που έγιναν στις 17 Νοέμβρη σε δεκάδες πόλεις της Γερμανίας συμμετείχαν περίπου 100 χιλιάδες διαδηλωτές.

Τέλη Νοέμβρη άρχισαν οι κινητοποιήσεις και στη Γαλλία. Οι γάλλοι νεολαίοι και μέρος του διδακτικού προσωπικού της Σορβόνης σε γενική τους συνέλευση της 24ης Νοέμβρη δήλωσαν την αλληλεγγύη τους στον αγώνα των φοιτητών των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών και κατέβηκαν στους δρόμους, σε πορεία όπου συμμετείχαν και πολλοί μαθητές. Το κομβικό θέμα των κινητοποιήσεων στη Γαλλία, η Μπολόνια και οι πολιτικές για τους τρεις κύκλους σπουδών.

Πολύ ενθαρρυντικό είναι το γεγονός της συγκρότησης του φοιτητικού κινήματος στις χώρες του πάλαι ποτέ “υπαρκτού”, ιδίως σε μια περίοδο που η αντικομμουνιστική υστερία –η οποία έχει στόχο το παρόν και το μέλλον και όχι το παρελθόν- της άρχουσας τάξης αυτών των χωρών δεν έχει όρια.

Στην Κροατία οι φοιτητές συνέχισαν τις κινητοποιήσεις από εκεί που τις είχαν αφήσει πέρσι, κάτι για το οποίο μας είχαν μιλήσει τα μέλη της Ανεξάρτητης Φοιτητικής Πρωτοβουλίας για το Δικαίωμα στη Δωρεάν Παιδεία. Ετσι, στις 23 Νοέμβρη άρχισαν την επανακατάληψη των πανεπιστημίων. Το αίτημά τους είναι, όπως λένε κι οι ίδιοι, απλό. Δωρεάν εκπαίδευση για όλους σε όλες τις βαθμίδες.

Στην Ιταλία στις 17 Νοέμβρη περισσότερες από 150 χιλιάδες φοιτητές και μαθητές διαδήλωσαν σε πάνω από 50 πόλεις ενάντια στις αντιμεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση.

ΗΠΑ

Στην Καλιφόρνια το ένα μετά το άλλο τα πανεπιστήμια άρχισαν κινητοποιήσεις και καταλήψεις. Ο λόγος, τα συνεχώς αυξανόμενα δίδακτρα. Σύμφωνα με πρόταση που έκανε το συμβούλιο των εφόρων των πανεπιστημίων, τα δίδακτρα θα αυξηθούν κατά 32% ως συνέχεια των αυξήσεων της τάξης του 9% που έγινε το περασμένο καλοκαίρι. Εάν περάσει αυτή η πρόταση τότε τα δίδακτρα θα έχουν τριπλασιαστεί σε σχέση με το 2000.

Το κύριο αίτημα των κινητοποιήσεων ανά τον κόσμο είναι το «δωρεάν παιδεία για όλους» με εξειδικεύσεις και διαφοροποιήσεις ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες σε κάθε χώρα. Από κει και πέρα υπάρχουν μια σειρά ζητήματα και αυταπάτες σε κάποιες περιπτώσεις σε σχέση με το ενιαίο της πανεπιστημιακής “κοινότητας” που θα παλέψει μαζί ή θα συνδιοικήσει δημοκρατικά το πανεπιστήμιο. Και αυτό γίνεται την ίδια στιγμή που σε πολλές περιπτώσεις η αστυνομία επεμβαίνει ενάντια στους φοιτητές και τις μορφές πάλης τους κατόπιν εντολής των πρυτανικών αρχών. Επίσης έχουμε πολλές φορές ταύτιση της έντασης των ιδιωτικο-οικονομικών κριτηρίων με ιδιωτικοποίηση-εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης.

Αυτά τα ζητήματα δεν μπορούν να λυθούν “ακαδημαϊκά” παρά μόνο μέσα στο ίδιο το κίνημα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να ανοίξει μια συζήτηση για το τι είναι η εκπαίδευση, το ρόλο των καθηγητών πανεπιστημίου εντός της “κοινότητας”, τη συνδιοίκηση κ.τ.λ. Μια συζήτηση στην οποία, στο βαθμό που μας αναλογεί, πρέπει να συμβάλουμε κι εμείς.

αναδημοσίευση από Προλεταριακή Σημαία φ.631